Pani Anna od 18-tego roku życia pracowała zawodowo i opłacała składki na ubezpieczenia społeczne. Po osiągnięciu wieku emerytalnego pobierała świadczenie, które przez lata było corocznie przeliczane przez ZUS. Każdego roku ZUS potwierdzał, że do emerytury można doliczać dodatkowe okresy ubezpieczenia – m.in. z tytułu zawieranych przez Panią Annę umów zlecenia.
Wszystko zmieniło się po ponad dekadzie.
W 2024 r. ZUS stwierdził, że umowy, na podstawie których Pani Anna była zgłoszona do ubezpieczeń, były rzekomo „pozorne” – mimo, że wcześniej sam te składki przyjmował i uwzględniał przy obliczaniu emerytury. ZUS wydał decyzję, w której stwierdził, że Pani Anna nie podlega ubezpieczeniom od stycznia 2010 do grudnia 2020 r. Następnie wydał kolejną decyzję, tym razem – o ponownym przeliczeniu emerytury, za czym szła obniżka świadczenia o 800 zł miesięcznie. 16.09.2025 r. – decyzja o zwrocie rzekomo nienależnie pobranych świadczeń w łącznej kwocie 92 409,79 zł (świadczenie + odsetki).
W efekcie ZUS nie tylko obniżył emeryturę Pani Annie o 9 600 zł rocznie, ale też zażądał zwrotu pieniędzy, które przez lata sam jej wypłacał i zatwierdzał.
Dlaczego ta decyzja jest nie do przyjęcia?
Przez 10 lat ZUS konsekwentnie wydawał decyzje, w których potwierdzał, że Pani Anna ma prawo do przeliczenia emerytury.
Na tej podstawie kobieta, mająca dziś 72 lata, żyła w przekonaniu, że jej świadczenie jest prawidłowo naliczane.
Z dnia na dzień usłyszała jednak, że:
„nigdy nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów zlecenia”.
ZUS nie wskazał żadnych nowych dowodów, które uzasadniałyby zmianę dotychczasowego stanowiska. Nie odwołał też wcześniejszych decyzji – zamiast tego – po prostu wydał nową, sprzeczną z poprzednimi, co stanowi rażące naruszenie zasady trwałości decyzji administracyjnych i powagi rzeczy osądzonej (res iudicata).
Skutki decyzji ZUS
- obniżka emerytury o 800 zł miesięcznie,
- utrata ponad 9 600 zł rocznie,
- obowiązek zwrotu ponad 92 000 zł,
- naruszenie stabilności świadczenia i bezpieczeństwa socjalnego osoby starszej.